1 .خاستگاه شكل گیری باغشهر در عصر صفوی و باغشهر هاوارد
1-1 .باغشهر صفوی
خاستگاه شکل گیری باغشهرها در عصر صفوی را بايد از دو منظر معنا و کالبد بررسي کرد. از منظر معنا، در عصر صفوی، خاستگاه شکل گیری مفهوم و ايده باغشهر را بايد در فرهنگ، فلسفه و عرفان شیعي و بخصوص ظهور مکتب اصفهان در هنرها؛ و از نظر مادی نیازهای اجتماعي، اقتصادی و سیاسي جست. از اينرو در ادامه به بررسي ارکان موثر در شکل گیری باغشهرهای ايراني- اسلامي در عصر صفويه با تاکید بر شهر اصفهان ميپردازيم.
الف. تحول و توسعه از پیش طراحی شده فرهنگی
ظهور مفاهیم مادی و معنوی جديد در معماری و شهرسازی بومي يک جامعه بدون زمینه سازی فرهنگي و خواست مردم به عنوان سازندگان و استفاده کنندگان از شهر امری بعید به نظر ميرسد. توسعه فرهنگي در عصر صفويه با اعتقاد به باورهای مذهبي و معنوی) دستاوردهای بارز
ادبیات، اخلاق، تعلیم و تربیت، فلسفه، عرفان و هنر و …( وهمچنین توسعه فرهنگ مادی) علم، صنعت، تولید، تبادلات تجاری و…( در اجتماع پايتخت) صفوی( که از مردمان و طوايف مختلف شکل ميگرفت، حاصل موفقیتپ برنامه ريزی های اجتماعي- اقتصادی مسئولان
در غالب حکومت مرکزی قدرتمند و اتحاد مردم تحت لوای مذهب شیعه بوده است.
ب.دیدگاههای عملكردی، سیاسی و حكومتی صفویان
ميتوان از ديد عملکردی، سیاسي و حکومتي آن عصر) از منظر مادی) خاستگاه شکل گیری باغشهر را بررسي کرد.
استقرار دائم و سريع و ايجاد هويت ويژه کالبدی و فضايي برای پايتخت امپراطوری صفوی، در واقع اهدافي سیاسي و حکومتي است که صفويان در استفاده از ايده باغشهر دنبال ميکرده اند. »مفاهیم فضا، قلمرو و نظام تئوريک حکومت صفوی، در قالب ترکیب شهر با باغ های سلطنتي و معماری جمع شده و نمود يافته و بنابراين شکل باغ کلاسیک ايراني به منزله ترجیع بندی در انتخاب پايتخت شاه عباس و نمای بخش جديد شهر است.
ج.باغشهرهای تیموری
چنین به نظر ميرسد که باغشهرهای تیموری هرات و سمرقند نیز در طرح باغشهرهای صفوی مؤثر بوده است. يک قرن پس از سقوط تیموريان شاه عباس دستور بازسازی اصفهان را با ساخت محالتي در خارج شهر اصلي مطابق با شیوه تیموريان در هرات و سمرقند صادر کرد. شاه عباس در سال 387ه.ق در هرات به دنیا آمد و دوران کودکي خود را تا شروع سلطنت 70 سالگي در هرات به سر برد.
به احتمال زياد شهر هرات که مشتمل بر باغهای بسیار بود در شکل گیری تفکر او از شهر ايده آل نقش اساسي داشته است. وی احتمالا هنگامیکه دستور توسعه شهر اصفهان و احداث خیابان چهارباغ با استفاده از الگوی باغ ايراني را داده، باغشهر هرات را به عنوان الگوی ابتدايي در ذهن داشته است.